Uwarunkowania polityczne i ekonomiczne Polski przed 1989 rokiem
Lata poprzedzające rok 1989, czyli symboliczne odejście od gospodarki centralnie planowanej, a wkroczenie na drogę nowego ładu, w założeniu, kapitalistycznego, miały znaczący wpływ nie tylko na normalne życie, ale także, co również ważne, odbiło się na klubach sportowych.
Główną osobliwość rewolucji 1989 roku polega na tym, że rewolucja z robotnicza przekształciła się w mieszczańską, wskutek czego narodził się jeden z najbardziej niesprawiedliwych ustrojów społecznych neokapitalizm.
Spóźniona o 200 lat owa rewolucja społeczna, otworzyła bowiem drogę do nowego ustroju, niosącego ze sobą bardzo wysokie i ustabilizowane bezrobocie, prawdziwą rewolucję w dochodach, kilkakrotny wzrost ubogich, uderzenie w wieś, tak indywidualną, jak i peegerowską, wypowiedzenie walki ruchowi samorządów pracowniczych i spółdzielczości4
Rewolucja neokapitalistyczna w Polsce przebyła trzy stadia, w których uzewnętrzniła się logika procesu:
Stadium pierwsze ( inicjalne) miało charakter demokratyczno – prosocjalistyczny, a więc w istocie antykapitalistyczny. Był to ruch ludzi pracy o sprawiedliwość społeczną, rozumiany jako prawo do pracy, do godziwej zapłaty za tę pracę, o prawo do mieszkania, opieki zdrowotnej i świadczeń emerytalno-socjalnych.
Stadium drugie, stadium „obrotowe” ( obrotowe z powodu zmiany platformy społeczno – ekonomicznej o sto osiemdziesiąt stopni w wyniku przyjęcia w tempie ekspresowym planu Balcerowicza) i kluczowe, o charakterze kryptokapitalistycznym5 w odniesieniu do kursu społeczno – ekonomicznego. Obejmuje ona drugą połowę roku 1989, kiedy kapitalizm jako idea i praktyka gospodarcza został wyniesiony na zewnątrz. Nie było to scalenie dwóch nurtów: robotniczo – prosocjalistycznego z neoliberalno – konserwatywnym, lecz destrukcja nurtu pierwszego i instalacja nurtu drugiego.
Trzeci stadium przybrało jawny, niezakamuflowany charakter antysocjalistyczny i liberalno – kapitalistyczny ( od 1990r.), kiedy ideologiczne mgławice rozwiały się i zaczęto wyraźnie mówić o kapitalizmie, przy czyn spośród różnorodności ustrojów społecznych mieszczących się w pojęciu „kapitalizm” przyjęto ponad głowami robotników wariant anglosaski. Trzecie stadium zapoczątkowało proces realnego stawania się kapitalizmu w Polsce, który ma dwie strony.
Z jednej strony jest to ukształtowanie kapitalizmu w gospodarce krajowej, z drugiej zaś strony zapewnienie kompatybilności z ukształtowaną i rozwiniętą gospodarką kapitalistyczną krajów Unii Europejskiej, upodobnienie się do tych krajów. Kapitalizm w Polsce powstaje w toku transformacji kraju w członka Unii Europejskiej.6
Przeobrażenia ustrojowe dokonują się pod wpływem wielorakich czynników. Poza nawiasem naszych rozważań pozostawiamy w tym miejscu kwestię dlaczego, z jakich przyczyn zmieniają się systemy ekonomiczne. Odpowiedź na to pytanie, jak wiadomo, zależy od szkoły ekonomicznej. Tak np. w ramach głównego nurtu ekonomii wyodrębniane są trzy grupy czynników transformacji:
postęp techniczny
zmiany w zakresie dostępności do czynników produkcji
zmiany preferencji konsumentów
Według J.M. Keynesa siła napędową transformacji systemu gospodarczego jest niepełne wykorzystanie zasobów ( niepełne zatrudnienie), co stwarza stan ekonomicznej depresji i konieczność wyjścia z niej.
Współczesna teoria instytucjonalna rozszerza zespół czynników transformacji ekonomicznej, włączając w to również siły napędowe ewolucji społecznej. Ale powyższe wyobrażenia o czynnikach transformacji są nader uproszczone i nie pozwalają odpowiedzieć na wiele zasadniczych pytań np.: przejście od realnego socjalizmu do kapitalizmu7.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.